Το παιδί μας μπροστά στο Άγχος των εξετάσεων

της ψυχολόγου Πόπης Κόλλια, παιδοψυχολόγου με πτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές σε γαλλικά πανεπιστήμια τηλ.7650183

Οι τε­λευ­ταί­ες μέ­ρες - πα­ρα­μο­νές των ε­ξε­τά­σε­ων α­πό τα πρώτα μέ­χρι και τα τε­λευ­ταί­α χρό­νια της ε­φη­βι­κής η­λι­κί­ας για πολ­λά παι­διά εί­ναι α­πο­τέ­λε­σμα άγ­χους της βα­σα­νι­στι­κής α­να­μο­νής για έ­να δυ­σά­ρε­στο α­ποτέ­λε­σμα στην α­πό­δο­σή τους.

Συ­χνά μας ξαφ­νιά­ζουν οι ει­δή­σεις για παι­διά που αυ­το­κτο­νούν, παι­διά που α­πέ­χουν στο να προ­σπα­θούν, παι­διά που με­λαγ­χο­λούν, δί­νο­ντάς μας την ε­ντύπω­ση μιας πιο μό­νι­μης κα­τά­θλι­ψης. Συ­χνές εί­ναι οι ψυ­χο­σω­μα­τι­κές α­ντι­δράσεις που εμ­φα­νί­ζο­νται σαν μειω­μέ­νη ι­κα­νό­τη­τα συ­γκέ­ντρω­σης, νευ­ρι­κό­τητα, φο­βί­ες, πό­νος στο κε­φά­λι, στο πε­πτι­κό σύ­στη­μα κ.α.

Ό­ταν οι αι­τί­ες δεν ε­στιά­ζο­νται στο ορ­γα­νι­κό το­μέ­α βρί­σκο­νται σε μια κα­κή προ­σαρ­μο­γή του παι­διού με το σχο­λεί­ο, στην κα­κή του σχέ­ση με τους γο­νείς ή τους δα­σκά­λους στην α­να­βί­ω­ση αρ­νη­τι­κών βιω­μά­των α­πό το πα­ρελ­θόν.

Η ψυ­χο­σω­μα­τι­κή α­ντί­δρα­ση εί­ναι η α­πά­ντη­ση του παι­διού μπρο­στά σε μί­α ψυχο­λο­γι­κή πί­ε­ση που του εί­ναι δύ­σκο­λο να α­ντέ­ξει: εί­ναι η α­να­στρο­φή των ε­πιθε­τι­κών του ορ­μών ε­να­ντί­ον του ί­διου του ε­αυ­τού του μια και δεν μπο­ρεί να τις κα­τευ­θύ­νει σε κά­ποιο τρί­το: εί­ναι η προ­σπά­θεια του παι­διού να προ­καλέ­σει ε­νο­χές

σε αν­θρώ­πους που το πε­ρι­βάλ­λουν για να τρα­βή­ξει την προ­σο­χή τους.

Στην α­ντι­με­τώ­πι­ση α­πέ­να­ντι στις ψυ­χο­σω­μα­τι­κές α­ντι­δρά­σεις, θα πρέ­πει αφε­νός να μη δί­νε­ται ι­διαί­τε­ρη έμ­φα­ση σε αυ­τές σε ση­μεί­ο που το παι­δί να τις ε­πι­τεί­νει και α­φε­τέ­ρου δεν θα πρέ­πει να α­δια­φο­ρού­με στο να βρού­με την αι­τί­α που τις προ­κα­λεί. Ό­ταν αυ­τές θα συ­νε­χι­στούν θα πρέ­πει να δο­θεί στους γο­νείς ει­δι­κή συμ­βου­λευ­τι­κή α­γω­γή και να υ­πο­βλη­θεί το παι­δί σε ψυ­χο­θε­ραπεί­α προ­κει­μέ­νου να ξε­πε­ρά­σει τα προ­βλή­μα­τα.

Για να α­πο­δώ­σει έ­νας μα­θη­τής θα πρέ­πει να έ­χει κα­λύ­ψει βα­σι­κά κε­νά:

1. Στον ψυχολογικό τομέα

Στην πε­ρί­πτω­ση αρ­νη­τι­κών α­ντι­δρά­σε­ων στη συ­μπε­ριφο­ρά του παι­διού θα μπο­ρού­σα­με να θέ­σου­με τα ε­ρω­τή­μα­τα:

· Τι είναι αυ­τό που ε­πη­ρε­ά­ζει αρ­νη­τι­κά μια δε­δο­μέ­νη συ­μπε­ρι­φο­ρά;

· Ποιες εί­ναι οι αι­τί­ες;

· Τι θα μπο­ρού­σε να γί­νει για να βο­η­θη­θεί το παι­δί;

Η κά­λυ­ψη των α­να­γκών του για α­σφά­λεια και αυ­το­ε­κτί­μη­ση μέ­σα α­πό τη σχέ­ση με τους συ­νο­μί­λη­κους, τους γο­νείς, τους δασκά­λους εί­ναι ση­μα­ντι­κός πα­ρά­γο­ντας για την κα­λή ψυ­χο­λο­γι­κή κα­τά­στα­ση.

Ό­σο πιο νω­ρίς έ­χει μά­θει το παι­δί μας να α­ντι­με­τω­πί­ζει τις δυ­σκο­λί­ες και τα λά­θη του, ό­σο το ε­γώ του έ­χει μά­θει να α­ντιμε­τω­πί­ζει τη δυ­σα­ρέ­σκεια α­πό τις τυ­χόν μα­ταιώ­σεις που προ­βάλ­λει η αυ­στηρή ή υ­περ­προ­στα­τευ­τι­κή συ­μπε­ρι­φο­ρά ε­νός γο­νιού τό­σο το παι­δί μα­θαί­νει να συγ­χω­ρεί τις α­δυ­να­μί­ες του και να βλέ­πει τι δυ­να­τό­τη­τες έ­χει.

Υ­πάρ­χουν παι­διά που αν και έ­χουν πολ­λή κα­λή α­πό­δο­ση στο σχο­λεί­ο υ­πε­ραγ­χώνο­νται στη σκέ­ψη των ε­ξε­τά­σε­ων για­τί α­πλά αι­σθά­νο­νται ό­τι δεν θα κα­λύ­ψουν τις προσ­δο­κί­ες των γο­νιών τους μέ­σα α­πό τα πρό­τυ­πα που αυ­τοί τους έ­χουν βά­λει. Ό­λη η προ­σπά­θεια πολ­λών μα­θη­τών κα­τα­να­λώ­νε­ται ή στο να προ­σπα­θούν να εί­ναι ό­πως θέ­λουν οι γο­νείς τους ή στο να προ­σπα­θούν να μην εί­ναι (α­ντι­δρούν με άρ­νη­ση ή πα­θη­τι­κό­τη­τα) υ­ιο­θε­τώ­ντας έ­τσι μια ε­πι­φα­νεια­κή ή αρ­νητι­κή σχέ­ση ό­χι μό­νο προς τις ε­ξε­τά­σεις αλ­λά και προς την πραγ­μα­τι­κή ου­σία της μά­θη­σης.

2. Στο γνωστικό τομέα

Ό­σο α­φο­ρά την α­πό­δο­ση του παι­διού προ­φορι­κή και γρα­πτή δια­κρί­νου­με δυ­σκο­λί­ες στη δυ­να­τό­τη­τα α­φο­μοί­ω­σης και κατα­νό­η­σης του πε­ριε­χο­μέ­νου, α­δυ­να­μί­α συ­γκέ­ντρω­σης, α­κα­τά­στα­τος ρυθ­μός όσο α­φο­ρά τον τρό­πο τα­ξι­νό­μη­σης πλη­ρο­φο­ριών κλπ.

Θα πρέ­πει να λη­φθεί υ­πό­ψη:

· Αν υ­πάρχουν δυ­σκο­λί­ες μα­θη­σια­κές και το βαθ­μό που έ­χουν ξε­πε­ρα­στεί ή ό­χι α­πό το παι­δί (π.χ. δυ­σλε­ξί­α). Αν αυ­τές οι δυ­σκο­λί­ες χρειά­στη­καν ή χρειά­ζο­νται τη βο­ή­θεια μια πιο ει­δι­κής α­ντι­με­τώ­πι­σης.

· Κα­τά πό­σο το παι­δί έ­μα­θε να βλέ­πει τις ι­διαί­τε­ρες κλί­σεις του, τις ι­κα­νό­τη­τές του και μέ­σα α­πό αυ­τές να βά­ζει στό­χους. (τρό­ποι δια­βά­σμα­τος, ε­πι­λο­γές στη δέ­σμη που θα α­κο­λου­θή­σει).

· Κα­τά πό­σο το παι­δί μας έ­χει κα­τα­νο­ή­σει σα­φώς το χρό­νο α­φο­μοί­ω­σης που χρειά­ζε­ται για να α­ντα­πο­κρι­θεί στη συ­γκε­κρι­μέ­νη ύ­λη που του δί­νε­ται.

· Τι δεν έ­χει ση­μα­σί­α αυ­τή τη στιγ­μή (π.χ. το να πιέ­ζου­με το παι­δί μας να α­φο­μοιώ­σει πο­σό­τη­τα ύ­λης που α­φο­ρά το με­γα­λύ­τε­ρο μέ­ρος της δι­δα­κτι­κής χρο­νιάς δεν εί­ναι μό­νο α­νώ­φε­λο αλ­λά μπο­ρεί να προ­κα­λέ­σει πε­ρισ­σό­τε­ρο άγ­χος).

· Να εν­θαρ­ρύ­νου­με το παι­δί μας ό­χι μό­νο στο να προ­σπα­θεί αλ­λά και να βλέ­πει το α­ποτέ­λε­σμα τις προ­σπά­θειάς του.

· Θα μπορού­σε να φτιά­ξει έ­να γε­νι­κό πλά­νο λαμ­βά­νο­ντας υ­πό­ψη τις ώ­ρες και τις η­μέρες που α­πο­μέ­νουν μέ­χρι την η­μέ­ρα των ε­ξε­τά­σε­ων δί­νο­ντας έμ­φα­ση σε ση­μεία που εί­ναι ου­σια­στι­κά γι' αυ­τό και το βο­η­θούν στο να α­φο­μοιώ­σει.

Πολ­λοί γο­νείς προ­σπα­θούν να βο­η­θούν τα παι­διά τους με φρο­ντι­στή­ρια κλπ.

Αυ­τά ό­μως μπο­ρούν να βο­η­θή­σουν ό­χι να υ­πο­κα­τα­στή­σουν τη προ­σπά­θεια του παι­διού. Ό­ταν αυ­τό και μό­νο αυ­τό εί­ναι κύ­ριος ρυθ­μι­στής ό­σων μπο­ρεί να μάθει και να ορ­γα­νώ­σει θα νοιώ­σει πιο ε­λεύ­θε­ρο στο να α­φο­μοιώ­νει χω­ρίς άγ­χος και έ­τσι να μπο­ρέ­σει να συν­δέ­σει αυ­τό που έ­μα­θε με το γρα­πτό λό­γο.

Τε­λειώ­νο­ντας τις ε­ξε­τά­σεις δί­νου­με έμ­φα­ση στο α­πο­τέλε­σμα με βά­ση τη προ­σπά­θεια μια και αυ­τή θα εί­ναι η στιγ­μή της προ­σω­πι­κής κα­τά­κτη­σης του παι­διού σε κά­θε δυ­σκο­λί­α, οι άλ­λες στιγ­μές θα έρ­θουν σταδια­κά μέ­σα στο χρό­νο.